به گزارش تحریریه، صادرات غیرنفتی ایران به عراق که به طور رسمی از 10 میلیارد دلار هم بیشتر شده است به دلیل کاهش ارزش دینار عراقی و یک متغیر داخلی در معرض کاهش قرار گرفته است.

بانک مرکزی عراق اعلام کرد که به منظور جبران کاهش درآمدهای نفتی به دلیل سقوط قیمت های جهانی نفت خام، قیمت فروش دلار آمریکا را به بانک‌ها و بازارهای ارز از 1182 دینار تا 1460 دینار افزایش می‌دهد. دلیل اصلی پایین آوردن 23 درصدی ارزش دینار کم کردن کسری بودجه 2021 پس از سقوط قیمت جهانی نفت اعلام شده است. 95 درصد از درآمد عراق وابسته به فروش نفت است. آخرین کاهش ارزش دینار در دسامبر 2015 انجام شد. عراق در آن زمان قیمت فروش دلار را از 1166 به 1182 دینار رساند.

در سالهای اخیر؛ دینار قدرتمند در کنار کاهش ارزش ریال ایران منجر به صادرات چشمگیر ایران به کشور همسایه غربی شد و رقم رسمی 10 میلیارد دلار ثبت گردید. اگرچه برآوردهای میز بازار تحریریه نشان می دهد که حدود 20 تا 30 درصد این رقم هم صادرات غیررسمی مسافری به عراق اتفاق افتاده است که در آمارهای رسمی قابلیت رهگیری ندارد.

کاهش ارزش دینار باعث می شود تا از جذابیت های قیمتی کالاهای ایرانی برای اتباع عراقی کاسته شود. اگرچه تغییرات اندک ایجاد شده در ارزش دینار نمی تواند اثر قابل توجهی بر صادرات ایران به عراق داشته باشد و هنوز؛ موانع خودساخته وزارتخانه های اقتصاد و صمت در کنار عملکرد غیرقابل دفاع بانک مرکزی مهمترین موانع بر سر راه صادرات، ازجمله صادرات به عراق هستند.

با این حال به نظر می رسد که با کاهش نرخ دلار در برابر ریال ایران که بانک مرکزی قصد دارد انجام داده و دلار را به حدود 18 هزار تومان برساند، یک نیروی مضاعف برای کاهش صادرات غیرنفتی ایجاد خواهد شد. زیرا کاهش ارزش دینار عراق و تقویت ریال ایران باعث همراستایی گران شدن کالاهای ایرانی و ارزان شدن کالاهای عراقی شده و بر صادرات غیرنفتی ایران به عراق اثر خواهد داشت. کاهش ارزش 34 درصدی دینار در کنار تقویت 35 درصدی ریال چیزی نیست که بر صادرات غیرنفتی ایران به عراق اثر نداشته باشد.

اقتصاددانان به دولت توصیه می کنند که از تقویت ریال خودداری کرده و بر حذف رانت های بی مبنا به خصولتی ها و شفاف سازی کنش های اقتصادی با تمرکز بر نظام بانکی تاکید کرده و به تولیدکنندگان داخلی اجازه دهد دوره ای از ثبات را تجربه کرده و برای آینده برنامه ریزی کنند.

تغیرات مکرر در نرخ ارز که با مدیریت بانک مرکزی ایجاد می شود فرصت تمرکز را از تولیدکنندگان داخلی گرفته است. با این شیوه سیاستگذاری مبتنی بر بی ثباتی؛ نه ثمرات افزایش نرخ دلار به تولیدکننده ایرانی می رسد و نه کاهش قیمت کالاها به دلیل کاهش قیمت دلار به مصرف کننده ایرانی. به نظر می رسد که ثبات؛ حلقه مفقوده این روزهای اقتصاد ایران باشد.

پایان/